“Merhaba hocam benim 2 yaşında kızım var. Orası yapışık. 2 defa elle açtılar. Ve 10 gün kadar krem kullandık. Tekrar kapandı. Kızımın her hangi bir şekilde idrar yaparken bir problemi yok. Zaten tam kapalı değil üste açıklık var. Ne olur yardım edin hocam çok çaresizim. Çocuğumun psikolojisi her seferinde çok kötü oldu.”
Yukarıdaki satırlar bir kız babasına ait. Konu ise küçük kızların dış kadınlık organlarından olan “küçük dudakların” yapışarak oranın girişini kapatması.
Dün gelen bu mail ve benzerlerini her ay 3-4 kez alıyorum. Beni bulmaları ise internet sitemde konu ile ilgili yazdıklarım.
Bundan 6 yıl önce Ankara’da ki köklü tıp fakültelerinden birine sağolsunlar hocalarım “çocuk jinekolojisi” konusunu anlatmam için davet ettiler. Konuşmanın bir yerinde, konunun olmazsa olmazı “küçük dudakların yapışıklığı”ndan bahsettim.
Konuşma sonunda çok da sevdiğim, kıdemli hocalarımdan biri “Süleyman elle açma diyorsun ama aile panik içinde geliyor, elle oracıkta açtığımda kızlarının o bölgelerinin normal olduğunu görerek rahatlıyorlar” dedi.
Gerçekten belki o sırada rahatlıyorlar ama sonrasında tekrar yapıştığında panikleri kaçınılmaz biçimde katlanarak artıyor. Ve en önemlisi canı yanmış olan ufaklık sizi asla görmek istemiyor. Sizin bulunduğunuz hastane veya muayenehane odasına yaşı ne olursa olsun sokmak mümkün olmuyor.
Meslektaşlarımın bilmediği en önemli konu, çocukların yaşı ne olursa olsun, canlarını yakan konularda son derece duyarlı olmaları ve asla unutmamaları. Durumu küçük kızın babası, “psikolojisi bozuluyor” diyerek öylesi güzel anlatıyor ki!
Bu yapışıklığın neden geliştiğini detaylı olarak sizlere anlatmaya çalışacağım ama temel 2 kuralı vurgulamak isterim: 1.Asla elle açılmamalı, 2. Çok özel durumlar hariç asla cerrahi uygulanmamalı.
Peki o zaman gelelim “dudaklarda yapışıklık” konusuna. Puberte öncesi (8 yaş öncesi kasdedilir bu tanımlama ile ama ben 12-13 yaşında bu hastalıktan muzdarip kızlar da gördüm) kız çocuklarında %1-3 gibi yüksek oranlarda görülür.
Nedeni östrojen hormonunun neredeyse hiç olmadığı çocukluk döneminde, özellikle ülkemizde, aşırı titiz siz annelerin kız çocuklarınızın genital bölgelerini “aşırı sürterek” temizlerken kullandığınız mendil, kağıt havlu v.s. gibi materyaller ile bu bölgedeki derinin epidermis dediğimiz üst katmanını ortadan kaldırmanızdır. Anlamanız için; o bölgeye adeta peeling yaparsınız!
Bu durum burada bizim yangı olarak adlandırdığımız hücresel bir reaksiyona neden olmakta ve kız çocuğunun dış dudakları damar içermeyen bir bağ doku ile birbirine yapışmaktadır.
Bunun dışında kötü hijyen, örneğin ana okullarında ufaklığın bezinin sık değiştirilmemesi ve genital bölgenin idrar ile uzun süre muhatap olması da benzer döngünün gerçekleşmesine neden olur.
Yine kız çocuklarında sık görülen akıntıda benzer yangıyı tetiklemekte ve yapışıklığa sebep olmaktadır.
Problemin temelini düşük östrojen düzeyleri oluşturduğu için puberte ve ergenlik ile sorun ortadan kalkacaktır. Ailenin panik olması için bir neden olmasa da panik nedeni sıklıkla ne yazık ki konuya hakim olmayan meslektaşlarımızdır.
İlk kural ailenin paniğini ortadan kaldırmaktır. Yukarıdaki mail’de de okuduğunuz gibi siz anne ve babalar perişan biçimde karşımıza geliyorsunuz. Lütfen ne olur sakin olun. Bu problem geçecek ve kızınızın uzun dönemde sağlığına veya ne bileyim doğurganlığına dair bir problem yaratmayacak.
Sakinleştiyseniz ikinci adıma geçebiliriz. Dünyalar güzeli kızınızı tedaviye başlamadan önce gerçekten tedavi etmek gerekiyor mu? Sorgulamak gerekir. Zira “kısmi” kapanmaların, yapışıklıkların %80i kendi kendine 1 yıl içinde açılır.
Gördünüz mü? Kendi kendine bile iyileşebilecek bir problem için çok fazla üzülüyorsunuz. Ve ne olur elle veya cerrahi olarak açtırmayın zira bu tip agresif uygulamalar bu bölgede “bağ dokusu” oluşmasına ve bu sefer bir grup hastada yapışıklıkların daha kalın biçimde tekrarlamasına sebep olmaktadır.
Eğer tedaviye karar verirseniz, tedavinin temelini biyokimyasal gücü düşük olan östrojenik kremlerden birinin kısa süreli ama uzun dönem uygulanması oluşturur. Örneğin benim özelimde 10 gün krem 20 gün ara şeklinde ama en az 3 ay uygulanmasıdır.
Sizlere bu kremlerin çocukta erken gelişmeye neden olabileceğini söylerler inanmayın. Uygun şekilde kullanıldığında ASLA böyle bir problem yaratmazlar.
Peki ne kadar süre sonra açılacak diye mutlaka sorarsınız. %90-95 oranında 6 ay içinde açılırlar. Ama tedavinin başarılı olması için biz doktorların siz annelere kremi tam olarak nereye ve ne kadar süreceğinizi anlatmamız, çocuğunuzun altını nasıl değiştireceğinizi ve temizliğini nasıl yapacağınızı göstermemiz şarttır. Yoksa tek başına uygulanan ilaç hikayedir.
Cerrahiyi hiç mi uygulanmaz? Uygulanır ve ben de uyguladım. Son derece basit ve hızlı işlemdir. Sorun tekrarlama riski fazla olmakta ve her tekrarda yapışıklık daha kalın olmaktadır.
Sadece 2 durumda cerrahi endikasyonu doğar:
1. Siz aileye uygulamayı iyi anlattığınız ve aile ve/veya çocuğa bakan kişi sizin anlattıklarını güzelce dinleyip uyguladığı halde 1 yıl sonunda hala açılmadıysa uygulanabilir ama şimdiye kadar böyle bir hastam olmadı çok şükür.
2. İdrar yapma güçlüğü varsa kızınızın idrarı içeride birikiyorsa ve kötü kokulu akıntı varsa temel cerrahi endikasyonu budur.
Karşıma defalarca cerrahi uygulanmış artık genital bölgesine dokunulmasından müthiş rahatsızlık duyan ve gerçekten psikolojik olarak etkilenmiş küçük kız çocukları geliyor.
Sonuçta başlığı tekrar edeyim “Lütfen onlara bunun yapılmasına izin vermeyin”.
Akşam akşam canınızı sıkmak istemedim ama son 1-2 aydır gelen mailler ve telefonlar nedeniyle yazmak ve sizleri bilgilendirmek istedim.
Sevgi ve saygı ile
İyi ki varsınız…
Kaynaklar:
1. Broecker J.E. Practical pediatric and adolescent gynecology. 2013; 29-32.
2. Emans J. E. Texbook of Pediatric and Adolescent Gynecology. 5th ed. 2005; 83-119
Görsel: www.facebook.com/openart sayfasından alınmıştır ve Lucia Coghetto’ya aittir.
30 Kasım 2013 tarihinde Süleyman Engin Akhan tarafından yayınlanmış ve 09 Şubat 2017 tarihinde de son güncelleme yapılmıştır.
