Basit Yumurtalık Kistlerinin Gelişiminde “Basit” Fizyoloji
Uyarı: +18 Doğrulama Gerekmektedir.
Görüntülemeye çalıştığınız içerik/görsel +18 doğrulama gerektirmektedir.
Eğer 18 yaş ve üzeri olduğunuzu doğruluyorsanız "e-posta" sekmesine
e-posta adresinizi yazarak, "Doğrula" butonuna tıklayınız.
Follikül kistleri yumurtalığın en sık görülen basit kistleridir. Bu ve benzer yazıları internetten okuyan hastalarımın bana sıklıkla ifade ettikleri bu basit kistlerin nasıl geliştiklerini ve aralarındaki farkların neler olduğunu bir türlü anlayamadıklarıdır. Ben olabildiğince basit bir biçimde anlatmaya çalışacağım. En azından bunu hastalarıma borçluyum:))
İnsanoğlunun dişisinin yumurtası kistik bir yapının içinde gelişir. İşte bu yapıya FOLLİKÜL adı verilir. Yumurtlama sırasında, yani 28 günde bir kez adet gören muhteşem kadında (muhteşem çünkü kadınların sadece %12’si tüm üreme döneminde 28 günde bir adet görürken diğer kadınlarda mutlaka bir yerlerde bir kaç günlük aksama olur) yaklaşık 14.gün follikül yırtılır ve yumurta yani bizim latince lakırdımızda OVUM karın boşluğuna atılır. Bu yumurta tüplerin ucunda bulunan fimbriya denilen ve adete bir çeşit süpürge olan yapılar tarafından yakalanarak tüpün içine alınır. Bu sırada oralarda şanslı spermlerden biri varsa fertilizasyon yani döllenme gerçekleşir ve sonra mutlu (veya bazen ne yazık ki mutsuz) sona doğru bir yolculuk başlar. Bu yolculuk başka bir yazının konusu olsun ama ortada sperm yoksa yumurta ortalama 48 saat sonra yok olur. Yırtılan follikül ise kadının cinsel hayatından haberdar olmadığı diğer bir deyişle ortalarda sperm var mı yok mu bilmediği için gebelik oluşacakmış gibi hazırlanmaya başlar ve CORPUS LUTEUM adı verilen içi sarı renkte bazı hücrelerle dolu bir yapı oluşturur. Corpus luteumun görevi PROGESTERON adı verilen hormonu yüksek düzeyde üretmektir. Progesteron Latince bir sözcüktür ama “protection gestation” kelimelerine hayat vermiştir. Yani bu hormon gebeliği koruyucu hormondur. Şayet gebelik varsa corpus luteum gebeliğin 10.haftasına kadar yaşamını sürdürerek progesteron salgılar. Daha sonra bu işlevi fetusun (embriyoya 10. gebelik haftasından sonra bizim mahallede fetus deniyor) plasentasına halk arasında çocuğun “eş”i denilen yapıya bırakır.
Şimdi önemli noktaya gelelim: Kadının doğum yapması mucize olarak adlandırılsa da bence kadının adet görmesi, belli düzen içinde adet görebilmesi esas mucizedir. Adetin 14.günü yumurtlama olayının gerçekleşmesi için o kadar fazla biyokimyasal faktör ve o kadar fazla hormonun müthiş bir uyum içinde çalışması ve belli bir senkronizasyonu yakalaması gerekir ki inanın doğada böylesi bir uyumu başka bir fizyolojik süreçte veya organda göremezsiniz. İşte bu proseste çok fazla “dış ve iç” faktör (örneğin hormonlar veya aldığınız bir ilaç) etkili olur ve sistem bir yerde adeta tökezler. Dolayısıyla kadınların sadece %12’si üreme döneminde (18-40 yaş arası) düzenli 28 günde bir adet görür. Süreçte ortaya çıkan kesintiler follikülün gelişimini ve yırtılmasını etkiler. Yırtılamayan folliküle bağlı basit follikül kistleri oluşurken yumurtlama sonrası ortaya çıkan problemler ise corpus luteum kistlerinin oluşmasına neden olur. Bu kistlerin bir takım klinik belirtilere yol açmalarının nedeni ise hormonal açıdan aktif kistler olmalarıdır.
