Selim Yumurtalık kistleri
Uyarı: +18 Doğrulama Gerekmektedir.
Görüntülemeye çalıştığınız içerik/görsel +18 doğrulama gerektirmektedir.
Eğer 18 yaş ve üzeri olduğunuzu doğruluyorsanız "e-posta" sekmesine
e-posta adresinizi yazarak, "Doğrula" butonuna tıklayınız.
Aşağıda “yumurtalık kistleri denilince ne anlamalıyız?” sorusunun cevabını bulacaksınız. Genel bir bakış açısı ile zaten bir kısmı için site içinde ayrı bölümler oluşturulmuş farklı ama iyi huylu yumurtalık kistlerinin sınıflamaları hakkında bilgiler edineceksiniz. Umarım bu kısa özet hoşunuza gider 🙂
Yumurtalıklar rahmin iki yanında yer alan, yumurtanın geliştiği ve kadınlık hormonlarının salgılandığı organlardır. Yumurtalıklarda her ay ‘folikül’ adı verilen içi sıvı dolu kesecik içinde bir yumurta gelişir ve olgunlaştığında folikül yırtılarak yumurta hücresi atılır. Boşalan kesecik ‘korpus luteum’ adı verilen ve hormon salgılamaya devam eden yapıya dönüşür ve gebelik oluşmaması halinde kendiliğinden kaybolur.
Yumurtalık kistleri, içi sıvı dolu keselerdir ve üreme çağındaki kadınlarda çok sık görülür. Çoğu hiçbir belirti vermez, iyi huyludur ve kendiliğinden kaybolur; bir kısmı ise cerrahi tedavi gerektirebilir, hatta kötü huylu olabilir.
Yumurtalık kistlerinin çoğu fonksiyonel, diğer bir deyişle, yumurtlama ile ilişkili kistlerdir. Folikül kistleri, yumurtanın içinde geliştiği folikül adı verilen keseciğin çatlayıp yumurtanın atılmaması ve büyümeye devam etmesiyle oluşur. Bunlar genellikle birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur. Korpus luteum kistleri ise, yumurta atıldıktan sonra arta kalan folikün içinde sıvı ve kan birikmeye devam etmesiyle oluşur. Bazen kanama, ağrı ve yumurtalığın kendi etrafında dönmesine yol açabilirler, ancak genellikle kendiliğinden kaybolurlar.
Aşağıda basit bir follikül kistine ait magnetik rezonans görüntülemesini görüyorsunuz. Bu kistlerin boyutları lütfen sizi korkutmasın ve boşuna ameliyat olmayın !
Fonksiyonel olmayan yumurtalık kistlerine örnek olarak endometriyoma kistleri, dermoid kistler ve kistadenomlar verilebilir. Endometriyomalar çikolata kistleri olarak da bilinir. Normalde rahim iç tabakasını oluşturan hücrelerin yumurtalıkta bulunması sonucu ortaya çıkarlar. Dermoid kistler, yumurta hücresini oluşturan hücrelerden kaynaklanırlar ve saç, diş, tiroid dokusu gibi değişik tipte dokular içerebilirler. Nadiren kötü huylu olabilirler. Kistadenomlar ise, yumurtalığın yüzeyindeki hücrelerden kaynaklanan kistlerdir ve içleri sıvı ya da mukus ile dolu olabilir. Fonksiyonel olmayan yumurtalık kistleri kendiliğinden kaybolmazlar. Ayrıca bazı habis yumurtalık tümörleri de kistik yapıda olabilirler.
Yumurtalık kistleri hiçbir şikayete yol açmayabilir ve rutin jinekolojik muayene sırasında saptanabilirler. Bazıları da düzensiz adet kanamaları, karın alt bölgesi ve belde ağrı ya da dolgunluk hissi, ilişki sırasında ya da adet sırasında ağrı, sık idrar yapma ya da idrar yapma güçlüğü, aniden başlayan ciddi karın ağrısı, bulantı-kusma ve kanamaya neden olabilirler. Muayene sırasında yumurtalık kisti saptanması halinde abdominal ya da vajinal ultrasonografi ile kistin yeri ve iç yapısı değerlendirilir. Kötü huylu tümör şüphesi olması halinde kanda tümör belirteci (CA 125, CA 19-9 gibi) adı verilen proteinlerin düzeylerini ölçmek ya da MR gibi ek görüntüleme yöntemlerine başvurmak gerekebilir.
Tedavi yaşa, kistin büyüklüğüne, yapısına ve yol açtığı şikayetlere göre planlanır. Eğer ön planda fonksiyonel kist düşünülüyorsa ve şikayet yoksa iki-üç ay izlemek gerekir. Bu süre içinde doğum kontrol hapı kullanılmasının kistlerin kaybolmasını hızlandırmadığı gösterilmiştir (Cochrane); doğum kontrol hapları sadece yumurtlamayla ilişkili yeni kistlerin oluşmasını engelleyebilir. Üç ay sonrasında gerilemeyen ya da büyüyen, büyük, şikayetlere yol açan ve şüpheli kistler için ise ameliyat gündeme gelir. Duruma göre kapalı (laparoskopi) ya da açık ameliyat yapılır; sadece kist (kistektomi) çıkartılır ya da yumurtalığın tamamının çıkartılması gerekebilir.
13 Haziran 2012 tarihinde Süleyman Engin Akhan tarafından yayınlanmış ve 24 Ekim 2020 tarihinde de son güncelleme yapılmıştır.
