Yumurtalık ve Tuba Kanserleri
Over Kanserleri (Yumurtalık kanserleri) dünyada kadınlarda görülen en sık altıncı kanser türüdür ve jinekolojik kanserlere bağlı ölümlerin en başta gelen nedenidir. Yumurtalık kanserlerinin %90’ı epitelyaldir, diğer bir deyişle, yumurtalık yüzeyinde yer alan ve karın zarıyla devam eden hücre tabakasından kaynaklanmaktadır; %10’undan azını ise germ hücreli, seks kord stromal ve habis mikst müllerian tümörler oluşturmaktadır. Tüp ve karın zarı (periton) kanserleri farklı ve daha nadir olmakla birlikte, davranış şekilleri, belirtileri ve tedavileri benzer olduğu için genellikle yumurtalık kanserleri ile birlikte ele alınmaktadır.
Ancak özellikle son 3 yıldır patologların yaptığı araştırmalar, yumurtalık kanserinin aslında tüplerde geliştiği ve bu habis hücrelerin yumurtalığa geçerek takiben büyük tümöral yapıları oluşturduğunu göstermektedir. Bu tartışma akademik olsa da, sonuçta uzun vadede tedavi seçeneklerini etkileyebilecek bir bulgudur. Zira tüm klasik bilgilerimizi altüst etmiştir.
Yumurtalık Kanserlerinde Risk Faktörleri
Risk faktörleri arasında ileri yaş, aile öyküsü, hiç doğum yapmamış olmak, erken yaşta adet görmek ve geç menopoza girmek sayılabilir. Ayrıca, infertilite (kısırlık), endometriyozis ve obezitenin riski arttırdığı düşünülmektedir. Klomifen gibi kısırlıkta kullanılan ilaçların yumurtalık kanseri riskinin arttığı öne sürülmüş olmasına karşın yapılan son çalışmalarda bu ilaçlarla yumurtalık kanseri arasındaki ilişkinin zayıf olduğu ya da aralarında bir bağlantı olmadığı gösterilmiştir. Öte yandan, emzirmek, doğum kontrol hapı kullanmak ve tüplerin bağlanması yumurtalık kanseri riskini azaltmaktadır.
Yumurtalık Kanserinde Tarama
Temel Kural: Bugün için over kanseri taramasında rutin kullanılabilecek bir yöntemYOKTUR.
Hastaların bilmesi gereken en önemli konu yumurtalık kanserinin patlayıcı bir biçimde yayıldığı ve örneğin jinekoloğunuza gittikten sadece 6 ay sonra yumurtalığınızda kocaman bir kitle ile belirebilecek olmasıdır. Üzgünüm ama ne yazık ki, yumurtalık kanserini (burada bahsedilen epitelial over kanseridir) erken evrede yakalamak ciddi şans işidir.
Jinekolojik kanserler içinde etkin tarama yöntemi sadece rahim ağzı kanseri için vardır: Pap-smear.
Yumurtalık ve Tuba (Over ve Tuba) Kanserinde Tanısal Yöntemler
Tanısal amaçlı vajinal yapılan ultrasonografi erken over ca’da kullanıldığında etkin bulanlar kadar bulmayanlar da vardır.
Ultrasonografide yumurtalıklarda kitle saptandığında MR çekilmesi kitlenin habaset potansiyeli açısından net bilgi verecektir. MR aynı zamanda hastalığın yaygınlığı konusunda da bilgi verir. Rutin pelvik muayene tek başına yeterli değildir.
Dopplerin de (yani halk arasında bahsedildiği gibi renkli ultrasonun) taramada işe YARAMADIĞI gösterilmiştir. CA 125: Evre 1’de %50, evre 2’de %60 yükselir. Özellikle üreme çağındaki yani adet gören hastalarda CA 12.5 artmış olabilir!. CA 12.5 asla bu dönemdeki hastalar için spesifik değildir.
Bilmelisiniz ki CA 12.5; kadın adet görüyorsa, myom varlığında, endometriozisde, genital tüberkülozda, yumurtalık iltahabında kısacası karın zarını irrite eden her durumda artar. Bu nedenle spesifik değildir. Erken evre yumurtalık kanserlerinin sadece %50-60’ında yükselir.
Son 2 yıldır HE4 isimli bir belirteçler beraber CA 12.5 kullanılmaktadır. İkisini beraber değerlendiren ROMA skoru ile erken evre epitelial yumurtalık kanserlerinin yakalanabileceği ileri sürülmüş olsa da, yinede sonuçlar spekülatifdir.
Aşağıda yumurtalık kanseri hastasının MR ve Ameliyat resimlerini beraber görüyorsunuz.
Over (Yumurtalık) Kanserinin Evrelemesi Cerrahidir.
Tüm yumurtalık kanserlerinde Cerrahi Evreleme Şarttır!! Detayları konu ile ilgili diğer sayfalarda görebilirsiniz.
Yumurtalık Kanserlerinin Histopatolojik Tipleri
Aşağıdaki sınıflama bu siteye giren siz hastalarım için büyük olasılıkla hiç bir anlam ifade etmese de, bu kadar karışık ve devasa bir konu hakkında bilgi edinirken söz edilen veya bir şekilde araştırdığınız yumurtalık kanseri tipinin hangi ana tümörün kolu olduğunu bilmek faydalı olacaktır.
Tipler bağlamında bilmeniz gereken; Tüm yumurtalık kanserlerinin %90 epitelial yumurtalık kanserleri, %10’u ise epitelial olmayan yumurtalık kanserlerinde oluşmasıdır. Aralarındaki en önemli fark; epitelial yumurtalık kanserlerinin sıklıkla sıklıkla 40 yaş sonrası, non-epitelial yumurtalık kanserlerinin ise sıklıkla 40 yaş öncesi ortaya çıkmasıdır! Epitelial over kanseri 56 yaşında pik yapar. %90’ı 40 yaş sonrası meydana gelir. Epitelyal over kanserlerinden %1’inden azı 20 yaşından önce meydana gelir.
Şimdi histopatolojik tiplere bakarsak:
I. Epitelyal over kanseri:
En sık görülen over kanserleridir. 2/3’ü ileri evrede saptanır.
Over kanserlerinin %90’ı sölomik epitelsen kaynaklanır (veya modifiye mezotelden)
%80’i seröz tiptir.
-
Seröz: %75-80
-
Musinöz: %10
-
Endometrioid :2. en sık
-
Clear cell
-
Brenner
-
Undifferensiye
Son üçünün toplanı %1’dir.
Aşağıda dev bir müsinöz yumurtalık kanserine ait resimleri görüyorsunuz:
[fancygallery id=”10″ album=”6″]
II.Non – Epitelial over kanserleri.
A. Germ Hücreli Over Kanserleri
-
Disgerminom
-
Teratom: Matür ve immatür
-
Endodermal sinüz tümörü
-
Embriyonal karsinom
-
Koryokarsinom
-
Poliembriyoma
-
Mix form
B. Seks Kord Stromal Tümörler
-
Granuloza stromal hücreli tm:
-
Sertoli-Leydig hücreli tm: Androblastoma:
– Sertoli hücreli
– Sertoli-Leydig hücreli
– Leydig hücreli (hilus hücreli) tm
-
Gynandrobalastom
-
Sınıflanamayan
C. Nadir tümörler:
1. Lipoid hücreli tm:
2. Sarkomlar: Malign mix mezodermal sarkomlar çok çok nadirdir. %80’i postmenapozal dönemde görülür.
3. Küçük hücreli ca: Tamamı bilateraldir. 2/3’ü hiperkalsemi ile beraberdir.Hiperkalsemi ile seyreden over tümörlerinin yarısı küçük hücreli kanserdir. Hızlı yayılırlar. Cerrahi ve platin bazlı KT uygulanır
2 Eylül 2012 tarihinde Süleyman Engin Akhan tarafından yayınlanmış ve 02 Ağustos 2018 tarihinde de son güncelleme yapılmıştır.
