Kız Çocuklarında Vajinal Kanama
Kız çocuğunda vajinal kanama olması aile açısından son derece tedirgin edici bir durumdur. Jinekolog çocuğu değerlendirirken tüm vücut muayenesini yapmalı, erken püberte olasılığında hastayı pediatrist ile konsülte etmelidir.
Genital organ travması ile gelen hastalarda taciz olasılığı mutlaka düşünülmeli, çocuk koopere değilse veya muayene olmayı asla istemiyorsa tereddüt etmeden genel anestezi altında genital muayene yapılmalıdır.
Kız Çocuklarında Vajinal Kanama Nedenleri
a. Fizyolojik (Doğal) nedenler:Yenidoğan döneminde anneden geçen östrojen nedeniyle kız bebek adeta annesinin minyatür bir kopyası gibidir. Endometriumda (Rahim içi dokuda) proliferasyon (=hücrelerde artış) vardır ve doğum sonrası bu östrojen kaynağı ortadan kalktığı için doğumu izleyen ilk 10-15 günlük dönemde görülen kanamalar fizyolojik kabul edilir, NORMALDİR.
b. Yabancı cisim: Vaginal kanama nedeni olarak kız çocuklarda sık görülen bir neden yabancı cisimdir. Özellikle vajinal kanama ile akıntıda varsa yabancı cisim olasılığı asla gözardı edilmemelidir. Batı literatüründe en sık rastlanılan yabancı cisim tuvalet kağıdıdır. Unutulmamalı ki sadece 4-5 cm. uzunluğunda olan kız çocuklardaki vajinanın içinde yer alan her türlü yabancı cisim östrojende olmadığı için vajina duvarını irrite edecek ve kanamaya sebep olacaktır.
c. Genital organ travması: Vaginal kanama nedenlerinden sık rastlanılanlarından biri genital organ travmalarıdır. Doğum sonrası bebeğe geçen anne kaynaklı östrojen nedeniyle, vulvar mukozanın kalınlığı ve elastikiyeti artar. Doğum sonrası 2 yıl süren bu dönemde, dış genital organlar darbelere daha dayanıklıdır. Östrojenin ortadan kalkmasıyla, dış genital organların epiteli ve vulvanın mukozası atrofiye olur, incelir. Dokuların bu derece incelmesi sonucu genital organlara ait kapiller damar yatağı yüzeye yaklaşır.
Kapiller damarlanmanın en fazla olduğu bölge, üretra ve vajinal girişin bulunduğu “Vestibüler Sulkus” denilen bölgedir. Bu bölgeye gelen küçük travmalar bile şiddetli kanamalara sebep olur. Yapılması gereken akut dönemde kanama devam ediyorsa perineye ped 10-15 dakika ped bastırarak kanamayı durdurmak ardından bolca serum fizyolojikle yarayı yıkayarak temizlemek ve yaranın yenini derinliğini değerlendirmektir. Yara değerlendirilirken muayene sırasında dikkat edilmesi gereken belli başlı noktalar: 1. Yaranın derinliği, kızlık zarının durumu, 2. Üretral yaralanmanın varlığı, 3. Vulvar veya vajinal hematomun varlığı. Özellikle kızlık zarını içine alan travmalarda kesi rektumuda kapsayabilir veya vajinadaki kesi batına penetre olabilir. Vulva ve vajinaya uzanan ama pelvise penetre olmayan kesilerde, debridman ve ped uygulaması ile kanama duracaktır. Ayrıca sütür atmaya önemli bir grup hastada gerek yoktur. Sütür, sadece kanamaya devam eden dokulara ve mümkünse subkütan atılmalıdır.
Sorun, pelvise, karın içine kadar ilerlemiş olan travmalardır. Batın içine penetre olan ve perineyi içeren travmalara rektal yada farklı barsak yaralanmaları eşlik edebilir. Bu tip travmalar sıklıkla araç içi veya dışı kazalarda meydana gelir. Bu tip travmalara, mültidisipliner bir yaklaşım uygulanmalıdır. Ancak yapılan cerrahi ne olursa olsun, komplikasyon şansı fazladır. Vezikovaginal veya rektovaginal fistül şansı, cerrahi sonrası nispeten yüksektir.
Genital organ travmasına sebep olan diğer bir faktör cinsel tacizdir. Bu konuya ayrıntılı olarak kendi bölümünde değinilmiştir.
d. Embriyonel Rabdomiyosarkom (Botrioid Sarkom): Çocukluk çağında rastlanan ve vajinal kanama ile kendini belli eden embriyonel rabdomiyosarkom oldukça nadir görülen bir tümördür. Uterus veya alt genital sistemin rabdomyoblastlarından kaynaklanırlar. Solid ya da multikistik (Botrioid Sarkom) yapılardan oluşur. Sıklıkla mültikistik yapılardan kaynaklanan tipi görülür. Bu nedenle botroid sarkom terimi daha sık kullanılır. En sık 3 yaş civarı görülür ve en sık rastlanılan semptomları vaginal kanama ve tümörün vaginadan dışarı dökülmesidir. Geçmişte radikal operasyonlar yapılıyordu ve prognozu hep kötü olarak değerlendirilirdi. Bugün lezyonun çıkartılması, ardından kemoterapi ile yüz güldürücü sonuçlar elde ediyoruz.
e. Primer Berrak Hücreli Vajina Kanseri: Son derece nadirdir. Geçmişte DES kullanan kadınların kızlarında görülürdü. Ancak ilacın kullanımı 1970’lerden beri ortadan kalktığı için artık DES’e bağlı görülmüyor. Primer ortaya çıkması da son derece nadir. Aşağıda vejinoskopi yaptığım bir olgunun videosunu görüyorsunuz. 8 yaşındaki hastada tümör tamamen vajinayı doldurmaktadır.
13 Haziran 2012 tarihinde Süleyman Engin Akhan tarafından yayınlanmış ve 17 Şubat 2017 tarihinde de son güncelleme yapılmıştır.
